Pancernik - Symbol

Autorem artykułu jest Tomasz Biegański

Schleswig-Holstein

Schleswig-Holstein - niemiecki pancernik z okresu obu wojen światowych. Przyjmuje się, że ostrzał Westerplatte z jego dział o godzinie 4.45 1 września 1939 stanowił początek II wojny światowej.


De facto ostrzał rozpoczął się trzy minuty później, o 4.48, a przyczyną opóźnienia była konieczność przestawienia okrętu z głębi Kanału Portowego do tzw. Zakrętu Pięciu Gwizdków. Był to jeden z 5 pancerników - przeddrednotów typu Deutschland (jednym z jego okrętów bliźniaczych był "Schlesien"). Nazwa okrętu pochodzi od jednego z krajów związkowych Niemiec - Szlezwiku-Holsztynu. "Schleswig-Holstein" wszedł do służby w 1908 r. Koszt budowy to 25 mln reichsmarek. Używany był bojowo w czasie I wojny światowej, m.in. brał udział w bitwie jutlandzkiej. Po I wojnie światowej zezwolono Niemcom zachować 6 przestarzałych pancerników, między którymi był "Schleswig-Holstein". W latach 1926-1935 był to okręt flagowy floty niemieckiej, od 1936 używany był jako okręt szkolny. 1 lipca 1939 r. dowództwo okrętu objął Käpitan zur See Kleikamp, a sam okręt został wyznaczony do złożenia w sierpniu wizyty w Gdańsku na zaproszenie Senatu Wolnego Miasta, której celem było uczczenie pamięci poległych na Bałtyku i pochowanych w Gdańsku w sierpniu 1914 r. marynarzy z krążownika "Magdeburg" (zatopiony przez własną załogę w Zatoce Fińskiej, zginęło kilkunastu marynarzy). Natomiast tajne plany, jakie otrzymał dowódca przewidywały ostrzelanie polskiej placówki wojskowej na Westerplatte, a po złamaniu jej oporu udział przeciw flocie polskiej. 18 sierpnia "Schleswig - Holstein" opuścił Kilonię i udał się do Zatoki Strand gdzie pobrał amunicję, po czym 22 sierpnia wyruszył do Świnoujścia. Po krótkim postoju 24 sierpnia o godz. 11:00 wyruszył do Gdańska. O godz. 20:10 na wysokości Ustki nastąpiło spotkanie z 1 Flotyllą Trałowców i na pokład pancernika zaokrętowano marynarzy z kompanii szturmowej Kriegsmarine. Do Gdańska okręt wszedł 25 sierpnia i zacumował przy nabrzeżu w Nowym Porcie naprzeciw Westerplatte. Następnie pancernik wizytował Wysoki Komisarz Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku Carl Burckhardt i minister RP w Gdańsku Chodacki. Przez cały czas na okręcie w sposób dyskretny obowiązywała wachta bojowa artylerii 15 cm, ponadto maszyny miały być w pogotowiu, aby w ciągu 1/2 godziny uzyskać potrzebną moc do opuszczenia nabrzeża. O godz. 15:02 na okręt dociera rozkaz o rozpoczęciu działań wojennych 26 sierpnia o godz.04:30, który odwołano w nocy. 26 sierpnia rozpoczęto uroczystości upamiętniające marynarzy z krążownika "Magdeburg". O godz. 18:00 holowniki przeholowały okręt z Nowego Portu w rejon twierdzy Wisłoujście, tam wyokrętowano kompanię szturmową. 31 sierpnia na pancernik dociera meldunek radiowy o rozpoczęciu działań w dniu 1 września o godz. 04:45. Rano 1 września "Schleswig - Holstein" opuścił swoje miejsce postoju i zacumował przy warsztatach Rady Portu na tzw. Zakręcie Pięciu Gwizdków. O godz. 04:43 dowódca pancernika wydaje rozkaz artylerii do otwarcia ognia. Pięć minut później odzywają się działa kalibru 28 cm i 15 cm przeciw Westerplatte. Ostrzał trwa do godz. 04:55, pancernik zużywa 8 pocisków 28 cm i 59 pocisków 15 cm. O godz. 05:45 holownik "Danzig" odholowuje okręt w rejon Szańca Mew. Z nowego miejsca ponownie "Schleswig - Holstein" ostrzeliwuje Westerplatte od godz.07:40 do 07:50, od 08:15 do 08:28 i od 08:48 do 09:28 z wszystkich dział zużywając 96 pocisków 28 cm, 407 pocisków 15 cm, 366 pocisków 8,8 cm. 2 września "Schleswig - Holstein" przeholowany zostaje w głąb portu cumując przy Dworcu Wiślanym skąd o godz.12:03 otwiera ogień ostrzeliwując polskie pozycje w Redłowie, ostrzał trwał do godz.12:20. Pancernik zużył 41 pocisków 28 cm i 15 pocisków 15 cm. Ponowny ostrzał tym razem Witomina i Redłowa przeprowadził 4 września w godzinach 09:18 - 12:00 zużywając 56 pocisków 15 cm. 5 września oddał 13 strzałów z dział 15 cm do radiostacji gdyńskiej. Dwa dni później rano pancernik przeholowano w rejon Szańca Mew skąd ponownie ostrzelał Westerplatte w godzinach 06:08 do 06:40. Po kapitulacji załogi Westerplatte "Schleswig - Holstein" podpływa w rejon wyjścia z portu skąd ostrzeliwuje Kępę Oksywską i Hel. Ostrzał powtarza następnego dnia kierując ogień przeciwko polskim oddziałom na Oksywiu zużywając 10 pocisków 28 cm i 192 pociski 15 cm. 11 września ostrzeliwuje działami 28 cm port na Oksywiu. Po kilkudniowej przerwie 18 września "Schleswig - Holstein" w eskorcie trałowców podszedł w rejon Redłowa i o godz. 11:45 ostrzeliwał Oksywie zużywając 155 pocisków 15 cm, o 12:40 ostrzeliwał Obłuże oddając pięć strzałów z artylerii 28 cm, o 13:03 ponownie przeprowadza ostrzał Obłuża zużywając 7 pocisków 28 cm, o godz. 14:16 oddaje 22 strzały z dział 15 cm w kierunku Ostrowia. Ostatnie tego dnia strzały oddaje o godz.15:29 na Oksywie z dział 15 cm zużywając 6 pocisków. Po ostrzale cumuje w Nowym Porcie, tam 19 września na okręt przybywa kontradmirał Schmundt i podnosi swoją flagę. 21 września Hitler, który przybył na Westerplatte pozdrawia załogę okrętu przemaszerowując przez zebraną załogą. Jeszcze tego samego dnia o godz.14:00 okręt oddał 13 strzałów w kierunku Helu. 23 września wraz z siostrzanym okrętem "Schleisen" ostrzeliwuje z Gdańska Hel oddając 33 strzały z dział 28 cm. Następnego dnia oba okręty opuszczają Gdańsk i podążają w asyście trałowców w kierunku Gdyni. O godz.09:06 "Schleswig - Holstein" jako pierwszy otwiera ogień w kierunku Helu oddając 16 strzałów z dział kalibru 28 cm. Po otwarciu ognia przez artylerię helską oba okręty wycofały się do Gdańska. Ponowne wyjście nastąpiło następnego dnia. O godz.09:26 będąc na wysokości Orłowa pancernik otworzył ogień do baterii helskiej. O godz. 10:35 po wystrzeleniu 70 pocisków 28 cm i 123 kalibru 15 cm ogień wstrzymano i okręt odpłynął do Gdańska gdzie przybył o godz. 12:22. 27 września "Schleswig - Holstein" o godz.05:05 opuścił Gdańsk i udał się w rejon Orłowa skąd o godz. 11:57 otworzył z wieży A ogień do baterii helskiej. Pomiędzy czwartą a piątą salwą o godz.12:02 pancernik otrzymał trafienie pociskiem 15,5 cm w prawoburtową kazamatę działa 15 cm. Rannych zostało 3 marynarzy z obsługi działa oraz 4 kadetów będących w rufowym pomieszczeniu umywalni. O godz. 12:05 okręt przerwał ogień i wycofał się bliżej Gdańska wznawiając ogień z wieży B. Do Gdańska powrócił o godz. 14:30. 12 października "Schleswig - Holstein" opuscił Gdańsk udając się do Świnoujścia, a potem do Kilonii gdzie wyokrętował kadetów. Po remoncie okręt 8 grudnia przybył do Świnoujścia, a 15 grudnia do Gdańska, po czym powrócił do Kilonii W kwietniu 1940 roku uczestniczył w zajęciu Danii, następnie w latach 1941-1944 służył jako okręt szkolny i hulk mieszkalny w Gdyni. Od września 1944 roku, ze wzmocnioną artylerią przeciwlotniczą, służył jako okręt obrony plot. "Schleswig-Holstein" został zbombardowany w wielkim nalocie brytyjskim na Gdynię 18/19 grudnia 1944, na skutek czego zatonął. Po wojnie został podniesiony przez Rosjan, karierę zakończył jako ćwiczebny okręt-cel. Nazwę "Schleswig-Holstein" obecnie nosi niemiecka fregata rakietowa typu F123, oddana do służby w 1995.

Historia
- 17 grudnia 1906 - wodowanie (Stocznia Germania Werft w Kilonii)
- 6 lipca 1908 - wejście do służby
- 19 grudnia 1944 - zbombardowany przez lotnictwo u wejścia do portu w Gdyni, osiadł na płyciźnie 26 grudnia
- 20 grudnia 1944 - na pokładzie wybucha pożar, okręt płonie przez 12 godzin
- 25 stycznia 1945 - skreślenie z listy floty
- 21 marca 1945 - wysadzony w powietrze przed zdobyciem Gdyni przez wojska radzieckie
- 1946 - podniesiony przez Sowietów, odholowany do Tallinna, gdzie służył jako hulk
- od 1948 - używany jako cel dla lotnictwa na mieliźnie w pobliżu wyspy Odsmussar
- 1950-1956 - wrak pocięty na złom

Źródło: Wikipedia (na licencji GNU FDL)

---

Artykuł pochodzi z serwisu Publikuj.org.